Patika Yarışlarının Zirvesi: UTMB

Ultra-Trail du Mont-Blanc’ın kısaltması olan UTMB, Alpler’in ve Batı Avrupa’nın en büyük dağı olan Mont-Blanc’ın eteklerinde yılda bir kez ya ağustos ayının son haftasında ya da eylül ayının ilk haftasında gerçekleştirilen, 2003 yılından beri süren, dünyanın en prestijli patika koşularından bir tanesidir. Fransa, İtalya ve İsviçre üzerinden Avrupa’nın en popüler uzun yürüyüş (hiking) yollarından biri olan ortalama 10 gün süren Tour du Mont Blanc rotasının patika koşusu haline getirilmiş şeklidir. Yaklaşık 170 kilometre bir mesafeye ve yaklaşık 10.000 metre toplam yükselişe sahiptir. Yarış Fransa’nın Chamonix kentinde başlayıp, İtalya ve İsviçre’den geçerek tekrar Chamonix’de bitmektedir. Bu sayıları söylemek ne kadar kolaysa, bu yarışa katılmak ise o kadar zordur! Ayrıca, yaygın olarak dünyanın en zor ve en büyük yarışlarından biri olarak kabul edilir.

Fransa’daki Chamonix şehrinde bir hafta süren festival ile yarış düzenlenir. Ayrıca UTMB, Ultra-Trail World Tour’un yarışlarından bir tanesidir.

Bu yarışa katılmak için kayıt olmak bile başlı başına bir maceradır ve düşünüldüğü kadar da kolay değildir. Hatta yarışa kayıt olma hakkı kazansanız bile (bu kısmı aşağıda anlatılmıştır) yarışı bitiremeyenlerin 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarında sırasıyla %42, %35, %29 ve %38 olduğunu da unutmamak lazım. Yani neredeyse bu yarışta koşanların ortalama %35’i yarışa hak kazanmış olsa dahi yarışı başarılı bir şekilde tamamlayamamaktadır!

En iyi koşucular yarışı 20 saatten biraz fazla bir sürede tamamlarken, çoğu koşucu bitiş çizgisine ulaşmak için 32 ila 46 saat boyunca (ortalama 40 saat) koşmaktadır. Öyle bir koşu düşünün ki yarış sırasında birçok kişi 2 gecesini bu yarışta koşarak geçirmek zorunda kalıyor! Bir başka istatistik ise, UTMB koşanların sadece %10’u kadınlardan oluşmaktadır. 2019 yılında yaklaşık 2500 kişinin katıldığı UTMB yarışına Türkiye’den katılım ise sadece 8 kişiyle sınırlı kalmıştır.

Tabii UTMB denince akla sadece 170km’lik parkur gelmemelidir. Çünkü 170km’lik UTMB parkuru dışında, aynı rotanın bazı parçaları kullanılarak (CCC, OCC vs.) veya aynı bölgede fakat tamamen farklı rotalar üzerinden parkurlar da oluşturulmuştur ve böylelikle bu yarış festivaline sadece koşucu olarak bile katılım 10.000 kişiyi geçebilmektedir.

Şunu unutmamak lazım, Mont-Blanc’da koşmak her şeyden önce içsel bir maceradır, her katılımcının bitiş çizgisini geçmek için verdiği çabayı empati yapmak bile zor gelebilir. Düşünsenize 2 gecenizi koşarak geçiriyorsunuz, uyku yok… Koşmadan 2 gece uykusuz geçirme fikri bile zor gelmiyor mu insana? Kısaca sadece fiziksel dayanıklılık ve güç değil ayrıca zihinsel sınırları sonuna kadar zorlamak zorunda olduğumuzu da unutmamanız gerekiyor.

UTMB’de başka hangi parkurlar var?

Yukarıda da bahsettiğim gibi UTMB’de sadece UTMB parkuru yok, ayrıca birçok kişiye hitap edebilecek hem formatı biraz farklı ve daha uzun hem de daha kısa parkurlar da var, özetle yazımız tarihi itibarıyla toplam UTMB dahil 6 tane parkur mevcuttur. Bunların bir kısmı UTMB’nin parçaları olmakla birlikte bazıları ise UTMB parkurundan kısmen veya tamamen bağımsız olabiliyor;

PTL: La Petite Trotte à Léon (300 km civarı ve 25.000 m+)

PTL, rota/yol işaretleri veya yardım istasyonları (CP) olmaksızın çoğunlukla kendi kendini destekleyerek koşulması gereken yarıştır. Koşucular yemek ve uyku için sınırlı sayıda destek noktasına, dağ kulübelerine, yerel mağazalara ve restoranlara güvenerek hareket etmek zorundadır. Parkuru GPS, haritalar ve yol haritalarıyla takip etmeleri gerekmektedir. Kısaca yön kavramının ve harita okumanın oldukça iyi olması gerekir.

3300 metreye kadar çıkış olması ve yaklaşık 6 gün içinde tamamlanması yarışın en temel kuralıdır. İki (2) veya üç (3) kişilik her ekip, güvenlik için bir uydu işaretçisi taşır. Parkur her yıl değiştirilir, her seferinde görselliği muhteşem yerlere sizi götürür.

Başka bir detay ise bu yarışın resmi bir kazananı yoktur. Zaten tamamlamak başlı başına bir başarıdır!

TDS: Sur les Traces des Ducs de Savoie (145 km, 9.100 m+)

“Sur les Traces des Ducs de Savoie” (Savoie Düklerinin Ayak İzlerinin Takibi) kısaltması olan TDS, Aosta Vadisi’ni Savoie’ye bağlayarak koşucuların Tour du Mont-Blanc köylerini ve dağları keşfetmelerini sağlar.

Bu inanılmaz rota, kayak dağcılığı için iki efsanevi yer olan Pierra Menta ve Grand Mont’un nefes kesici manzarasına sahip Pas d’Outray gibi masifin en şaşırtıcı yerlerinden geçer.

2009 yılında oluşturulan bu parkur Courmayeur’un merkezindeki başlangıç çizgisinden Chamonix’ye kadar uzanmaktadır. Fakat ana UTMB parkurundan neredeyse tamamen farklıdır, bazı yarışlar gibi (OCC ve CCC) UTMB’nin rota anlamında bir parçası değildir.

CCC: Courmayeur – Champex – Chamonix (101 km, 6.100 m+)

“UTMB’nin küçük kız kardeşi” olarak da bilinen UTMB parkurunun büyük bölümünü kapsamakta olup TDS gibi İtalya’nın Courmayeur kentinin merkezinden Fransa’daki Chamonix’ye kadar uzanmaktadır. Fakat TDS ile başlangıç ve bitişleri aynı olsa da rotaları tamamen farklıdır. TDS Mount-Blanc’ın güney-batı kısmını kapsarken, CCC kuzey-doğu kısmını kapsamaktadır. Ayrıca CCC’de İsviçre topraklarından da geçildiğini de unutmamak gerekiyor. Böylelikle bu yarışta, 3 ülkeyi görebileceğiniz bir yarış sizi bekliyor olabilir. UTMB’den sonra 2006 yılında başlayan bu yarışta yaklaşık 2000 kişi koşuda start almaktadır ve zaman sınırı 26 saattir.

TDS vs CCC

OCC: Orsières – Champex – Chamonix (56 km, 3.500 m+)

İsminden de anlaşılacağı üzere, bu yarış, Val d’Entremont’taki kantonun güneybatısında bulunan İsviçre’nin Orsières kentinde başlamaktadır. Bu vadi eşsiz manzaralar sunar: Fransa-İsviçre sınırını çizen Mont Blanc’ın doğu kanatlarındaki nihai zirveler, kayalara asılan buzullar ve eşsiz manzaralar sizi bekliyor… OCC’nin düzeni, Champex’e ulaşmadan önce büyüleyici bir atmosferde bu doğadan geçer.

2014 yılında oluşturulan bu parkur, başlangıçları farklı olsa da UTMB ve CCC’nin bir parçasıdır diyebiliriz.

MCC: De Martigny-Combe à Chamonix (40 km 2.300 m+)

Martigny-Combe’dan (İsviçre) başlayan yarış Chamonix’de bitirecektir. Bu yarışın en büyük farkı, yarış sırasındaki gönüllülere ve Mont-Blanc sakinlerine yarış kaydında öncelik verilmesidir.

Bu yarışa katılım şartı ise gönüllüler ve Mont-Blanc sakinlerinden size yer kalırsa eğer ilk gelen kapar usulüdür ve herhangi bir katılım şartı yoktur.

YCC: Youth Chamonix Courmayeur (4,8,15 km 1.100 m+)

Bu da 14-21 yaş aralığındaki koşucular için hazırlanmış, gençleri teşvik için oluşturulmuştur. Yaşa göre 3 farklı parkuru içinde bulundurmaktadır.

UTMB’ye nasıl gidebilirim?

Asıl soru sanırım bu: Nasıl gidebilirim..? Çünkü yukarıda da bahsettiğim üzere kayıt aşaması bile başlı başına bir macera olduğu belirtmiştim, neden macera? Çünkü katılabilme şartları arasında en temel olarak patika koşusu tecrübeniz olması bekleniyor ve bunu anlayabilmek adına önceki koştuğunuz yarışlardan kazandığınız mesafe ve yükseltilere göre bir puanlandırma sistemi var. Hatta 2020 tarihi itibarıyla da yeni bir sistem daha gelmiş bulunuyor. Sizlere bu kısımda hepsinden bahsedeceğim;

Kısaca, 2022 yılındaki UTMB, CCC, TDS ve OCC yarışları için aşağıdaki yöntemlerle çekilişe katılabilirsiniz;

Koşu Taşı (Running Stones) Yöntemi

Bu yöntem 2020 yılı itibarıyla başlatılan yeni bir sistemdir. Fakat sistem henüz uygulanmadan 2021’de kurallar tekrar değişmiştir. Ben size en son yazılan kuralları anlatacağım fakat bu kurallar tabii ki seneye tekrar değişebilir. Ama en azından temelde bu yeni sistem hakkında fikir vereceğini düşünüyorum.

Aslında bir sonra anlatacağım yönteme nazaran daha kolay bir yöntemdir. Fakat Koşu Taşı biriktirmek düşündüğünüz kadar da kolay bir iş olmayabilir:

Ultra Trail World Tour yarışlarından UTMB’nin belirlediği bazı parkurlarda koşarak Koşu Taşı toplamanız gerekmektedir. Fakat ne yazık ki bu yarışların arasında Cappadocia Ultra Trail veya Türkiye’de bulunan herhangi bir yarış bulunmamaktadır. Dolayısıyla eğer Koşu Taşı biriktirmek istiyorsanız yurt dışındaki yarışlara göz dikmeniz gerekiyor. Hatta bunların listesi de tahminimce her sene yenilenecektir. Bu sene için aşağıda listelenen 2021 yılına ait yarışlarda yarışabilmeniz ve tamamlayabilmeniz durumunda kazanılabilir:

Güncelleme (28.08.2021): Yukarıda yer alan liste 28.08.2021 tarihi itibarıyla değişmiş olup Cappadocia Ultra Trail‘ın 63k ve 119k parkurları listeye eklenmiştir. Böylelikle bu parkurları koşarak Türkiye’de Koşu Taşı toplayabilirsiniz!

Koşu Taşları, UTMB web sitesindeki hesabınıza kaydedilir. Seçtiğiniz yarış için ön kayıt yaptırabilir ve piyangodaki şansınızı artırmak için Koşu Taşları stokunuzu kullanabilirsiniz. Örneğin, 9 Koşu Taşınız varsa, adınız kurada 9 kez görünür, böylece kurada yalnızca 3 Koşu Taşı olan birine karşı şansınız üç katına çıkar.

Şunu da not etmek gerekir ki yalnızca Koşu Taşları kazandıran en az bir 100km+ yarışını tamamlamış olan koşucular 170k UTMB yarışına katılmak için başvuruda bulunabilir. Fakat diğer UTMB parkurlarında kuraya girerken böyle bir zorunluluk yoktur. Kısaca Kapadokya 66k koştuğunuz zaman OCC, CCC, TDS yarışlarının kurasına ITRA puanına bakılmaksızın girebiliyorsunuz.

Diğer bir detay ise piyango yoluyla seçilirseniz, Koşu Taşları stokunuzdan düşecektir fakat seçilmezseniz, Koşu Taşları stokunuzdan düşmeyecek ve sonraki yılın piyangosunda kullanılabilir olacaktır.

Seçilmiş Yarışlar (Qualifying Race) ile Puan yöntemi

Öncelikle seçilmiş yarışlardaki puan yönteminin hesabını kısaca bahsedelim. UTMB’nin her yarış için basit bir kuralı vardır: ITRA Zorluk Seviyesi Puanı.

Bu puan ITRA tarafından basit bir formülle açıklanmıştır.

ITRA Puanı	Km-Efor
0	0 – 24
1	25 – 44
2	45 – 74
3	75 – 114
4	115 – 154
5	155 – 209
6	210+

Bir yarıştaki her 1 km 1 km-efor ve her 100m+ yükselme 1 km-efor sayılarak hesaplanıyor. Örnek olarak; Uludağ Ultra Trail’ın UPA66 parkurunun ITRA puanını hesaplayalım; Toplamda 66km ve 3600m yükselme olan bu yarışın Km-Efor olarak hesaplamak istersek eğer 66+36 = 108 km-efor sonucu karşımıza çıkıyor. Bu da ITRA zorluk seviyesi puanının 3 olması anlamına geliyor.

UTMB’de yarış yılından bir ve iki önceki takvim yılı içerisinde en yüksek iki (2) seçilmiş yarışından alınmış toplam ITRA zorluk seviyesi puanına göre yarışlara hak kazanmanız mümkündür. Örneğin; 2022 yılında UTMB’deki bir parkurda yarışacaksanız, 2020 ve 2021 yılındaki aldığınız en yüksek iki puanın toplamı üzerinden değerlendirme yapılacaktır. Fakat pandemiden dolayı 2020 yılı içerisinde pek yarış olmamasından bahisle bir kereye mahsus 2019 yılındaki koşularınız da 2022 yılındaki kuraya katılımda değerlendirmeye alınacaktır.

Kısaca 2022 kayıtları için aşağıdaki puanlara sahip olmanız gerekmektedir:

UTMB: 01/01/2019 ve 31/12/2021 arasında en yüksek 2 (iki) ITRA zorluk seviyesi puan toplamının en az 10 puan olması

TDS: 01/01/2019 ve 31/12/2021 arasında en yüksek 2 (iki) ITRA zorluk seviyesi puan toplamının en az 8 puan olması

CCC: 01/01/2019 ve 31/12/2021 arasında en yüksek 2 (iki) ITRA zorluk seviyesi puan toplamının en az 6 puan olması

OCC: 01/01/2019 ve 31/12/2021 arasında en yüksek 2 (iki) ITRA zorluk seviyesi puan toplamının en az 4 puan olması

Acaba şu anda hangi yarışa kayıt için kuraya girebiliyorum diye merak ediyorsanız, aşağıdaki sayfadan bilgilerinizi girerek kontrolü doğrudan sağlayabilirsiniz:

https://utmbmontblanc.com/fr/page/87/87.html

ve karşınıza aşağıdakine benzer bir sonuç çıkacaktır.

Görüldüğü üzere yazı tarihi itibarıyla, CCC ve OCC’nin kurasına girebilmek için yeterli puana sahibim (6).

Peki bu kuranın çıkma ihtimali nedir?

Diyelim kura için ITRA zorluk seviyesi puanı olan yarışlarda koştunuz, yeterli puanı topladınız ve UTMB’ye gitmek istiyorsunuz, hangi olasılıkta kura çıkabilir diye merak ediyorsunuzdur. Size 2019’un istatistiklerini paylaşırsam biraz fikir verebilir diye düşünüyorum:

UTMB seçilme şansı %16’dan az
CCC® seçilme şansı %20’den az
TDS® seçilme şansı %80’den az
OCC seçilme şansı %12’den az

Yani o kadar puan toplayıp yarışlara katılsanız dahi, yukarıdaki ihtimaller göz önüne alındığında gerçekten şanslı olmanız gerekiyor. Hatta 2022 yılı için şans daha da az olacaktır, çünkü

Pandemiden dolayı iptal edilen 2020 yılındaki kişiler kayıtlarını herhangi bir kuraya giremeden 2021,2022 ve 2023 yıllarına kaydırabiliyor. Böylelikle yakın gelecekteki ihtimaller düşüyor,
İkinci olarak ise, Koşu Taşı sistemi yukarıdaki istatistik yılında mevcut değildi ve Koşu Taşına sahip bir bireyin en az 3 isim yazdırabilmesi göz önüne alındığında sizden birkaç adım önce olacağı aşikar.

Yani hem pandemi, hem de yeni Koşu Taşı sistemi ile bu yarışlara kurayla katılma ihtimalinin daha da düştüğünü rahatlıkla söyleyebiliriz.

Bir önemli detay ise Koşu Taşları toplamamış olan koşucular, seçilmiş yarışlardaki puanlarıyla çekilişe katılabilir. Yani eğer Koşu Taşınız varsa, puan yöntemi ile çekilişe katılamıyorsunuz. Zaten Koşu Taşı varken (kuraya en az 3 isim yazdırma hakkı geldiğinden ötürü) puanla kuraya tek isim yazdırarak katılmak çok da mantıklı olmayacaktı diye düşünüyorum.

Peki diyelim kuraya girdiniz fakat kazanamadınız, sonraki sene şansınız artıyor mu?

Öncelikle ilk sene kuraya girdiyseniz ve eğer kura çıkmadıysa bir sonraki sene isminiz 2 kere kuraya ekleniyor. Yani şansınız iki katına çıkıyor. Fakat bir kere daha seçilmezseniz bu şans artma süreci devam etmiyor ve tekrar 2 kere isminiz yazılıyor. Eskiden 3. Kere kuraya giriliyorsa aynı yarış için kurasız bir şekilde kayıt olunabiliyordu fakat bu kural Koşu Taşları ile birlikte değişmiş görünüyor.

Fakat önceden dediğim gibi, bu kurallarda seneye de değişebilir. Ama şu anki kuralların bu olduğunu söyleyebilirim. Kısaca Koşu Taşı şu anda oldukça değerli görünüyor.

Birkaç arkadaş birlikte peki bu düşük ihtimallerle nasıl gideceğiz?

Bunun için de UTMB bir şeyler düşünmüş, şöyle ki grup olarak kuraya girebiliyorsunuz. Böylelikle ya hepinize kura çıkıyor ya da hiçbirinize…

Grup olarak en fazla 12 kişi kura için ön kayıt yaptırabiliyor. Bireysel ya da grup olarak başvuru yapan tüm koşucular için seçilme olasılığı aynıdır. Fakat bir gruba kuranın çıkması, gruptaki kişiler arasında kazanma şans yüzdesinin en zayıf olan yarış için yapılıyor. Yani yukarıdaki istatistiklere göre; TDS’ye girme ihtimali %80 civarı iken OCC’ye girme ihtimali ise %12 civarındadır. İki kişi bir grup olarak kuraya girerse ve biri TDS, diğeri OCC ise, OCC ihtimali üzerinden bu grubun kaderi çiziliyor. Fakat grup olmak yerine TDS’ye girecek kişi yalnız başına kuraya girseydi ihtimal çok daha yüksek olacaktı.

Doğrudan Yarışa Kayıt İmkanları

Eğer UTMB’nin belirlediği performans puanına sahipseniz, sahip olduğunuz puana göre tamamen ücretsiz olarak ya da kuraya girmeden doğrudan kayıt yapabilirsiniz.

UTMB’nin sistemi sizin performans puanınıza göre otomatik elite olarak tanımlamaktadır. Örnek olarak eğer kadın koşucu iseniz ve performans puanınız 635 üzeri ise, seçilmiş yarışlardan da yeterli puana da sahipseniz TDS, OCC, CCC’ye doğrudan kayıt olabilirsiniz. Diğer Performans Puanlarına göre kurasız katılanabilecek yarışlar aşağıda yer almaktadır:

Bir de bunun dışında eğer 2000€’dan fazla UTMB’nin belirlediği desteklenen hayır kurumlarından birine bağış yaparsanız o zaman da yarışa kurasız kayıt hakkınız olabiliyor.

Eğer yazımızda olmazsa olmaz bir detayı atladıysak lütfen bizimle irtibata geçin ve ilgili kısmı en kısa sürede yazımıza ekleyelim.